Minister Slob heeft op woensdag 12 augustus de Tweede Kamer geïnformeerd over een aantal zaken betreffende de opstart van het nieuwe schooljaar, waaronder de ventilatie en de afstand tussen leerlingen (zie bijlagen 1. Brief minister Slob en 2. Nieuwsbulletin van OCW over o.a. RIVM-richtlijnen, waaronder ventilatie).
De KVLO heeft nadrukkelijk gekeken naar de ventilatie bij gymzalen. Onderstaand volgen adviezen en een stappenplan (bij twijfel aan een goede werking van de ventilatie).
Wanneer is de gymzaal goed geventileerd?
De eerste scholen beginnen op maandag 17 augustus weer en ook de gymlessen worden weer gegeven; zoveel mogelijk buiten, maar ook binnensporten is weer mogelijk. De vraag is of de gymzaal goed geventileerd is en wat goede ventilatie inhoudt. Die vraag hebben we aan het RIVM gesteld en afgestemd met VNG en VSG.
Dit zijn de kernpunten van het advies:
- Er vindt continu ventilatie plaats tijdens de gymlessen, in lijn met het Bouwbesluit.
- De volledige ruimte-inhoud van een gymzaal is gemiddeld binnen een uur geventileerd.
- Na elke gymles wordt gedurende 10 tot 15 minuten de lucht ververst door ramen en/of deuren tegen elkaar open te zetten; hierdoor wordt een groot deel van de lucht snel ververst. In ieder geval ook tijdens de pauzes en voor en na schooltijd.
- De toevoer van de verse lucht dient rechtstreeks van buiten te komen.
- Het geluidsniveau van het ventilatiesysteem dient minder dan 40 dB(A) te zijn.
RIVM
Aan het RIVM hebben we de vraag gesteld ‘wat zijn goede normen voor ventilatie’?
Het RIVM antwoordt dat gebouwen (en dus ook gymzalen) moeten voldoen aan het Bouwbesluit; daarin staat de juiste toepassing van ventilatie beschreven. Mogelijk moeten daarvoor aanpassingen worden gedaan aan het gebouw. Als de ventilatie niet aan het Bouwbesluit voldoet, kan de school contact opnemen met de lokale GGD; zij adviseren over passende maatregelen (zie ook de brief van minister Slob).
BouwbesluitIn het Bouwbesluit, dat vanaf 1992 geldt, zijn eisen opgenomen over ventilatie. Het RIVM heeft hier aangegeven dat m.b.t. ventilatie ook gebouwen van vóór 1992 dienen te voldoen aan de eisen van het huidige Bouwbesluit:“Ook gebouwen die gebouwd zijn voor de inwerkingtreding van het Bouwbesluit of die oorspronkelijk niet bedoeld waren voor binnensport moeten voldoen aan de eisen voor ventilatie in het Bouwbesluit. Zo wordt een slecht geventileerde ruimte voorkomen. Hoe deze eisen worden behaald is aan de gebouwbeheerder, hiervoor kan een expert worden ingeschakeld.”De KVLO adviseert de ventilatie(systemen) te laten controleren door een expert met de vraag of de eisen voor ventilatie voldoen aan het Bouwbesluit.Kosten
De kosten die mogelijk gemaakt worden voor het inhuren van een expert en het uitvoeren van aanpassingen volgens het Bouwbesluit, zijn voor de (juridische) eigenaar van het gebouw. In het PO is dat meestal de gemeente (zie artikel 117 WPO) en in het VO is dat vaak het bestuur van de school. Echter de school heeft als werkgever voor haar werknemers en voor de leerlingen een zorgplicht voor een goede en veilige werk- en leeromgeving. De omstandigheid dat de school/werkgever niet de eigenaar is van de gymaccommodatie, ontslaat de school er dus niet van te zorgen voor een veilige werk- en leeromgeving en contact op te nemen met de eigenaar van de accommodatie om eventuele aanpassingen uit te voeren.
In de praktijkProblemen met ventilatie doen zich vaak voor bij de oudere sportaccommodaties en gymzalen. Hier ontbreken ventilatiesystemen en kan er enkel op natuurlijke wijze (ramen en deuren openen) geventileerd worden.
We zien in de praktijk dat diverse gemeenten ventilatiespecialisten rapporten laten opmaken over individuele locaties. Ze beoordelen de resultaten van het op natuurlijke wijze ventileren met de geldende eisen uit het Bouwbesluit en de aanvullende eisen van NOC*NSF t.a.v. ventilatie. In de gevallen die wij teruggekoppeld hebben gekregen volstaat het tegen elkaar open kunnen zetten van ramen en deuren voor gymzalen. Voor nu lijkt dit dan ook een oplossing, maar we beseffen dat dit in de koudere maanden een probleem kan gaan vormen.
Stappenplan bij twijfel werking ventilatie sportaccommodatie- Bij twijfel over slechte/onvoldoende ventilatie neem je contact op met de directie. Vraag de directie om een specifiek onderzoek naar de ventilatie waarvan de resultaten kenbaar worden gemaakt in een ventilatierapport. De directie kan voor advies en informatie of het ventilatiesysteem voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit contact opnemen met de PO-Raad en VO-raad (zie nieuwsbulletin van OCW) en/of met info@ruimte-ok.nl
- Breng de MR op de hoogte van de zorgen over ventilatie. Wijs o.a. op het advies van het RIVM c.q. het Kabinet, het Bouwbesluit en de plicht van de school als werkgever om te zorgen voor goede arbeidsomstandigheden (generiek: artikel 3 van de arbeidsomstandighedenwet en specifiek voor ventilatie: artikel 6.2 van het Arbobesluit).
- Vergelijk de uitkomsten van het rapport met de adviezen van het RIVM c.q. het Kabinet.
- Vraag bij onvoldoende ventilatie aan de directie om een plan van aanpak voor de verbetering van de ventilatie en jouw arbeidsomstandigheden. De directie/school heeft als werkgever de plicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving voor zijn werknemers (o.a. artikel 3 arbeidsomstandighedenwet) en voor een gezond leer- en sportklimaat voor de leerlingen. Indien de school niet de eigenaar is van de sportaccommodatie kan de directie voor de verbetering van de ventilatie contact opnemen met de eigenaar (meestal de gemeente). Ook indien de school niet de eigenaar is van de gymaccommodatie heeft de school een zorgplicht naar haar werknemers en leerlingen voor een gezond werk- en leerklimaat.
- Heb je door de slechte ventilatie medische klachten dan kan je gedurende het doorlopen van de bovenstaande stappen ook een (preventief) gesprek aanvragen met de bedrijfsarts/arbodienst. Je kan ook de bedrijfsarts dan verzoeken de directie te adviseren de staat van de ventilatie te laten onderzoeken en waar nodig te verbeteren.
Bijlagen
1. Brief minister Slob over ventilatie op scholen en afstandsregels, 12-08-2020.pdf2. Dertiende bulletin met informatie over de aanpak van de coronacrisis in het onderwijs, 12-08-2020.pdf3. §6.8 uit Handboek huisvesting bewegingsonderwijs (versie 2020) hieronder..VentilatieNorm Arbocatalogus- Een goede beheersing van luchtkwaliteit en temperatuur is van belang.
- De temperatuur is bij verwarming door radiatoren per ruimte regelbaar.
- Het lokaal is te ventileren door mechanische ventilatie waarvan de capaciteit afhankelijk is van de grootte van het lokaal, de hoeveelheid leerlingen en docenten en de aanwezige werkprocessen.
- Regelbare zonwering is aan de buitenzijde aangebracht. Deze zonwering heeft centrale automatische bediening, die plaatselijk handmatig ‘overruled’ kan worden.
- Er wordt geen hinder ondervonden van tocht, daarom moet de luchtsnelheid lager zijn 0,2 m/s.
Norm Handboek sportaccommodaties- De hoeveelheid ventilatielucht dient minimaal 40 m3 per uur per leerling te bedragen, met een minimum ventilatievoud van eenmaal de totale ruimte-inhoud per uur of 7 m3/m2/uur.
- Luchtsnelheden ten gevolge van verwarming en ventilatie mogen in de sportruimte niet hoger zijn dan 0,5 m/s tot een hoogte van 3 meter.
- De ventilatie dient voor elk zaaldeel regelbaar te zijn.
- De ventilatie dient op mechanische wijze te geschieden.
Universele sportaccommodatie- Per actieve sporter dient minimaal 40 m3 en per toeschouwer dient minimaal 20 m3 verse lucht per uur geventileerd te worden met een minimum van 7 m3 per m2 sportvloer per uur exclusief toeschouwersruimte of eenmaal de ruimte-inhoud van de sportruimte per uur.
- Luchtsnelheden ten gevolge van de ventilatie-installatie zijn tot een hoogte van minimaal 3 meter boven de sportvloer niet hoger dan 0,5m/s.
- De ventilatie-installatie dient bestand te zijn tegen mechanische beschadigingen ten gevolge van ballen en sporters.
Lees ook
