Skip Navigation Linksthema

KVLOWat we doenHulp & Advies

Thema Voortgezet onderwijs

Hier vind je alles over LO in het voortgezet onderwijs.: • Uren LO in het vo • Actualisatie kerndoelen (2024) en eindtermen (2024-2026) • PTA’s LO1 en LO2 (vmbo), LO en BSM (havo/vwo) • Vrijstelling LO
Heb je na het lezen van deze themapagina nog vragen? Neem dan Contact met ons op!

LO in het voortgezet onderwijs (vo) 

Lichamelijke opvoeding is de formele naam van het vak in het voortgezet onderwijs. De eisen voor het vo zijn beschreven in kerndoelen bewegen en sport voor de onderbouw en eindtermen LO (havo/ vwo) en LO1 (vmbo) voor de bovenbouw. In de bovenbouw vo kunnen leerlingen de examenvakken LO2 kiezen (vmbo-t/gl) en BSM (bewegen sport en maatschappij, voor havo en vwo). In de onderbouw kunnen leerlingen  ook sportklassen (of afgeleide benamingen) kiezen als extra aanbod. Daar zijn geen landelijke vereiste kerndoelen geformuleerd.  

Uren LO in het vo

Minimum urennormen LO in het vo verduidelijkt
In het vo gelden minimum urennormen voor lichamelijke opvoeding: het vmbo, havo en vwo moeten over alle leerjaren een minimumaantal klokuren onderwijs in lichamelijke opvoeding aanbieden. In de wet staat dat dit hetzelfde aantal uren moet zijn als voor augustus 2005. Maar omdat in de wet geen concrete urennormen staan, kan dit tot onduidelijkheid leiden. Daarom wordt dat uitgangspunt nu in de wet geconcretiseerd in minimumaantallen klokuren. Het verduidelijkte wetsartikel geldt vanaf 1 januari 2026.

Minimum urennorm per schoolsoort
Vanaf 1 januari 2026 is per schoolsoort duidelijk vastgesteld hoeveel klokuren lichamelijke opvoeding scholen ten minste moeten aanbieden over alle leerjaren:


Minimum urennorm per schoolsoort

Vanaf 1 januari 2026 is per schoolsoort duidelijk vastgesteld hoeveel klokuren lichamelijke opvoeding scholen ten minste moeten aanbieden over alle leerjaren:

•  Vmbo:                minimaal 268 klokuren over alle leerjaren (vier jaar);

•  Havo:                  minimaal 305 klokuren over alle leerjaren (vijf jaar);

•  Vwo:                   minimaal 340 klokuren over alle leerjaren (zes jaar).


Het minimumaantal per schoolsoort is berekend door het gemiddelde aantal lessen per week zoals in 2005 gold (zie hierboven) te vermenigvuldigen met het aantal lesweken (37,8 in een regulier jaar, 15 in het examenjaar). Hiermee worden geen nieuwe eisen gesteld aan het aantal uren lichamelijke opvoeding, maar het is nu duidelijker wat er van scholen wordt verwacht.

Het staat scholen vrij om meer lichamelijke opvoeding aan te bieden dan wettelijk verplicht is als dat past bij de visie of de populatie van de school.

Link nieuwsbrief Ministerie van OCW/ voortgezet onderwijs​

Bekijk de aangepaste rekenmodule bij de downloads voor leden. 

Actualisatie kerndoelen en eindtermen

Op 21 november 2025 zijn definitieve conceptkerndoelen Bewegen en sport officieel vastgesteld en gepresenteerd tijdens het SLO-congres in Nieuwegein. De kerndoelen zijn hiermee opgeleverd aan het ministerie van OCW. Het ministerie zet de volgende stap en legt de kerndoelen formeel vast in wet- en regelgeving. Zodra dit gebeurd is, vervalt de status 'concept' en zijn de kerndoelen verplicht voor iedere school.

Zowel voor het primair onderwijs (po) als het voortgezet onderwijs (vo) worden het drie domeinen met de drie definitieve conceptkerndoelen:

  • Kerndoel (po 38, vo 43): De leerling ontwikkelt zich in het bewegen (Domein leren bewegen)
  • Kerndoel (po 39, vo 44): De leerling beweegt samen met anderen. (Domein samen bewegen)
  • Kerndoel: (po 40, vo 45) De leerling geeft betekenis aan bewegen (Domein betrokken bewegen)

Elk kerndoel is uitgewerkt in doelzinnen die weer worden toegelicht in 'het gaat hierbij om' zinnen. De 'doelzinnen' en 'het gaat hierbij om' zijn onderdelen van de wettelijke tekst en behouden hiermee hun verplichtende karakter voor het werkveld.

Leren bewegen bestaat uit drie doelzinnen (A, B en C). Samen bewegen en Betrokken bewegen bestaan elk uit twee doelzinnen (A en B).De verdere uitwerking en toelichting is te vinden in de publicatie 'Definitieve conceptkerndoelen bewegen en sport inclusief toelichtingsdocument (SLO, 2025)

Actualisatie examenprogramma (bovenbouw)
In 2025 en 2026 worden de nieuwe examenprogramma's LO, LO1 en de keuze-examenvakken LO2 en BSM ontwikkeld. In november 2026 worden de conceptexamenprogramma's bekend gemaakt. Scholen kunnen vervolgens experimenteren met die nieuwe eindtermen voor LO en BSM. In schooljaar 26/27 is de fase van beproeven. In november 2027 zullen de definitieve concepteindtermen opgeleverd worden. Net als bij de kerndoelen zal het ministerie van OC&W de nieuwe eindtermen vastleggen in wet- en regelgeving.  

In de bovenbouw moeten alle leerlingen voldoen aan de eindtermen. De eindtermen worden vertaald in een programma van toetsing en afsluiting (PTA), die elk jaar voor 1 oktober moet worden vastgesteld en gepubliceerd.

Voor vmbo zijn dat de eindtermen voor LO1 in het gemeenschappelijk deel. Leerlingen kunnen ook het keuzevak LO2 kiezen op vmbo-tl/gl, met een omvang van 200 lessen van 50 minuten. LO2 wordt op ruim 270 scholen (Bron Duo) aangeboden. Voor de beroepsgerichte keuzevakken in bovenbouw vmbo-bb/kb behoren de keuzevakken Voorkomen van ongevallen en EHBO (Z&W) en ondersteuning bij sport- en bewegingsactiviteiten tot de top 3 meest gekozen keuzevakken.
Op havo/vwo gelden de eindtermen LO voor alle leerlingen als verplicht vak in het gemeenschappelijk deel. Het schoolexamenvak Bewegen sport en Maatschappij (BSM) kan gekozen worden in het vrije deel met een studielast van 320 uur voor havo en 440 uur voor vwo. BSM wordt inmiddels op ruim 260 havo/vwo-scholen (Bron Duo) aangeboden. 

PTA checklist 

De eindtermen LO/LO1 en BSM en LO2 moeten vastgelegd worden in het programma van toetsing en afsluiting (PTA). Speciaal voor de examenvakken heeft de KVLO checklist's voor de examenvakken gemaakt, gebaseerd op de checklists PTA van de VO-raad. 
Voor leden zijn de checklist's PTA (LO1, LO2, LO en BSM) beschikbaar. 

​Vrijstelling bij LO 

Vrijstelling voor LO is bedoeld voor leerlingen met een lichamelijke beperking. Dit geldt niet voor leerlingen met een blessure.​


Meer weten?

Team Onderwijs is bereikbaar van 09.00 tot 17.00 uur via 030 693 76 74.

Downloads - Leden

Alleen toegankelijk voor ingelogde KVLO-leden. Nog geen KVLO-lid? Klik hier voor meer informatie.

Themanieuws